Tanım
Çelik kolon, kiriş ve çaprazlardan oluşan sistem düşey bir kafes kiriş sistemi gibi davranarak yatay yükleri (Deprem, rüzgar) karşılar.
Süneklik; çapraz elemanların elastik olmayan davranışı sayesinde sağlanır. Bu davranış;
-Çekme altında akma sınır durumu
-Basınç altında burkulmadır.
Avantajları
Yüksek elastik rijitlik
Dezavantajları
Diğer taşıyıcı sistemlere göre düşük süneklik
Düşük mimari serbestlik
Merkezi Çaprazlı Çerçeve Davranışı
Sünek davranışı oluşturmak amacı ile çaprazlar kritik elemanlar olarak seçilir. Kolon, kiriş ve birleşimler çaprazlara göre daha güçlü tasarlanır.
Yapının sigorta elemanı çaprazlardır. İlk hasarın çaprazlarda oluşması hedeflenir.
Yüksek enerji sönümleyebilmeleri için çapraz olarak kullanılacak elemanlarda narinlik sınırları vardır.
Merkezi çapraz davranışını görebilmek için çerçeve kirişlerinin mafsallı olması gerekir. Kirişlerin moment aktarması halinde çaprazlardan verim alınamaz. Aynı zamanda stabilite açısından sistem yatay ve düşeyde süreklilik göstermelidir. Özellikle sanayi yapılarında yapının dış kabuğunda yer alan düşey ve yatay çaprazlar aynı aks içinde sürekli olmalıdır.
Merkezi Çaprazlı Sistem Tipleri
X, V, Ters V vb. tipler için modelleme sırasında seçim yapılması gerekir. Tip seçimi için bakınız: Çelik Çapraz Ayarları
Merkezi Çaprazlı Sistem Birleşimleri
Çapraz ek ve çapraz uç birleşimleri, çaprazlar ile birlikte otomatik modellenir. Merkezi çaprazlı sistemi doğru oluşturmak için ilgili doğrultudaki kirişlerin mafsallı oluşturulması gerekir. Bunun için 2 farklı yol vardır:
- Çelik kiriş özellikleri serbestlikler alt sekmesinden M22 ve M33 için i ve j uçlarına serbestlik tanımlanmalı
- Çelik kirişlere kayma birleşimleri tanımlanmalıdır. Kayma birleşimleri için bakınız: Kayma Etkisinde Birleşim Tasarımı