Kolonlarda kullanılacak minimum enine donatıya ilişkin koşullar, kolon sarılma bölgeleri, kolon orta bölgesi için Şekil 7.3 'de belirtilen şekilde otomatik uygulanır.
Tüm kolon boyunca tanımlanan özel deprem etriyeleri ve özel deprem çirozları otomatik kullanılır.
Her bir kolonun alt ve üst uçlarında özel sarılma bölgeleri 7.3.4.1 'e uygun olarak otomatik oluşturulur.
Konsol kolonlarda sarılma bölgesi kolon alt ucunda otomatik oluşturulur.
Sarılma bölgelerinde kullanılacak enine donatıya ilişkin koşullar otomatik uygulanır. Bu donatılar temelin içinde kolonun minimum boyutundan küçük olmayan bir yükseklik boyunca devam ettirilir.
Enine Donatı Koşulları
Kolon sarılma bölgesi
Her bir kolonun alt ve üst uçlarında sarılma bölgeleri oluşturulur. Sarılma bölgelerinin her birinin uzunluğu kolon serbest yüksekliğinin 1/6 'sından, kolon en büyük kesit boyutunun 1.5 katından ve 500 mm 'den daha küçük olmayacak şekilde düzenlenir. Konsol kolonlarda sarılma bölgesi kolon alt ucunda oluşturulur ve sarılma bölgesi uzunluğu en az kolon büyük boyutunun iki katı olacak şekilde düzenlenir.
Kolonun her iki yönünde Nd > 0.20 Ac fck koşulunun sağlanıp sağlanmadığına göre minimum hacimsel oran Ash hesabı değişmektedir. Kolonun majör ve minör iki ekseninin her birinde :
Nd > 0.20 Ac fck ise:
Dikdörtgen donatılı kolonlarda:
Dairesel donatılı kolonlarda:
Nd ≤ 0.20 Ac fck ise;
Nd ≤ 0.20 Ac fck olması durumunda, kolon sarılma bölgelerinde Denk.(7.1) ve Denk.(7.2) ile verilen hesaplanan enine donatıların en az 2/3 ’ü, minimum enine donatı olarak kullanılacaktır.
Ash = 2/3 Ash veya ρ ≥ 2/3ρ olarak alınır.
Ash kullanılarak sarılma bölgeleri için seçilen enine donatı çapına göre donatı aralığı belirlenir.
s = EnineDonatıKolsayısı * EnineDonatıAlanı / Ash
Kolon orta bölgesi
Kolon orta bölgesi, kolonun alt ve üst uçlarında tanımlanan sarılma bölgeleri arasında kalan bölgedir. Kolon orta bölgesi enine donatı koşulları 7.3.4.2’ye göre belirlenir.
Kolon orta bölgesinde 8’den küçük çaplı enine donatı kullanılmaz. Kolon boyunca etriye, çiroz veya spiral aralığı, en küçük enkesit boyutunun yarısından ve 200 mm’den daha büyük alınmaz ve etriye kollarının ve/veya çirozların arasındaki yatay mesafe, a, etriye çapının 25 katından daha fazla yapılmaz.
Kolonda ayrıca TS500’de verilen minimum koşulu da kontrol edilir.
Asw/s > 0.3 bw * fctd / fywk
Özel deprem etriyeleri ve çirozları
Tüm kolon boyunca 7.2.8’de tanımlaman özel deprem etriyeleri ve çirozları kullanılır.
Özel deprem etriye ve çirozlarının sağlaması gerekli koşullar Şekil 7.1’de verilmiştir.
Özel deprem etriyelerinin her iki ucunda 135 derece kıvrımlı kancalar yapılır. 135 derece kıvrımlı kancaların, φ enine donatı çapını göstermek üzere, iç büküm çapı en az 5ϕ alınır. Kancaların uç düz boyu kıvrımdaki son teğet noktasından itibaren, nervürlü çubuklarda 6ϕ ve 80 mm’den küçük alınmaz (Şekil 7.1).
Özel deprem etriyeleri boyuna donatıyı dıştan kavrayacak ve kancaları aynı boyuna donatı etrafında kapanacak şekilde çizim detayları verilir. Özel deprem çirozlarının çapı ve aralığı, etriyelerin çap ve aralığı ile aynı alınır. Çirozlar, her iki uçlarında mutlaka boyuna donatıları ve dış etriyeyi saracak düzende detay hazırlanır.
Kolonda enine donatı aralıkları aşağıdaki koşullları geçemez. (Şekil 7.3).
Simgeler:
Nd = Yük katsayıları ile çarpılmış düşey yükler ve deprem yüklerinin ortak etkisi altında hesaplanan eksenel kuvvet
Ack = Sargı donatısının dışından dışına alınan ölçü içinde kalan çekirdek beton alanı
fck = Betonun karakteristik silindir basınç dayanımı
bk = Birbirine dik yatay doğrultuların her biri için, kolon veya perde uç bölgesi çekirdeğinin enkesit boyutu (en dıştaki enine donatı eksenleri arasındaki mesafe)
Ack = Sargı donatısının dışından dışına alınan ölçü içinde kalan çekirdek beton alanı
Ac = Kolonun veya perde uç bölgesinin brüt enkesit alanı
fywk = Enine donatının karakteristik akma dayanımı
Ash = s enine donatı aralığına karşı gelen yükseklik boyunca, kolonda tüm etriye kollarının ve çirozların enkesit alanı değerlerinin gözönüne alınan bk ’ya dik doğrultudaki izdüşümlerinin toplamı
bw = Kolonun enine donatı hesabı doğrultusundaki genişliği
fctd = Betonun tasarım çekme dayanımı