Perdeler kabuk sonlu elemanlar ile modellenmektedir. Perde sonlu elemanlarının üç boyutlu rijit cisim hareketi koşulunu sağlayacak şekilde perde kesiti ağırlık merkezinde tanımlanır ve İlgili yükleme kombinasyonunun perde sonlu eleman sonuçlarından elde edilen değerler bu ağırlık merkezinde toplanarak perdenin iç kuvvetleri elde edilir. TBDY Madde 7.6.6.3 ve TBDY Şekil 7.12(c) 'e göre perdelerin kesme kuvvetlerinin hesabı çeşitli artırımlar söz konusudur.
Perdelerin enine donatı hesabında esas alınacak tasarım kesme kuvveti, Ve , hesabı TBDY Madde 7.6.6.3 'de açıklanmıştır. Bu maddeye ek olarak TBDY Şekil 7.12(c) 'de perde tasarım kesme kuvveti grafiği gösterilmiştir. Perdeler için hesaplanan tasarım kesme kuvveti TBDY Şekil 7.12(c) 'deki kesme kuvveti diyagramından bulunmaktadır.
TBDY Şekil 7.12(c) ‘de gösterilen grafikteki kesme kuvvetleri aşağıda açıklanmıştır.
“Çözümden bulunan kesme kuvveti diyagramı” düşey yükler ve deprem yüklerinin ortak etkisi altında hesaplanan kesme kuvveti diyagramıdır.
“Arttırılmış kesme kuvveti diyagramı” ile gösterilen diyagram TBDY Madde 7.6.6.3 'de söz edilen artırım sonucunda ortaya çıkan kesme kuvveti diyagramıdır. Bu kesme kuvveti diyagramı bulunurken Denk. (7.16) ile hesaplanan kesme kuvveti ve düşey yükler ile Bölüm 4 ’e göre depremden hesaplanan kesme kuvvetinin 1.2D (boşluksuz perdeler) veya 1.4D ( bağ kirişli perdeler) katı ile büyütülmesi ile elde edilen kesme kuvveti değeri karşılaştırılır ve küçük olan kesme kuvveti dikkate alınır. Bu kesme kuvvetleri perdenin ağırlık merkezinde hesaplanır. Bu kontrol tüm yükleme kombinasyonları için yapılır ve en olumsuz koşul dikkate alınır.
“Tasarım kesme kuvveti VEd“ ile gösterilen diyagram Hw/3 bölgesinde “Arttırılmış kesme kuvveti diyagramı” ile aynı diyagramdır. Hw/3 'ün üzerindeki bölgede ise Hw/3 noktasındaki arttırılmış kesme kuvveti ile perdenin en üst noktasında perde tabanının yarısı olarak alınan kesme kuvveti doğrusal bir çizgi ile birleştirilerek oluşturulan kesme kuvveti diyagramıdır. Bu kontrol tüm yükleme kombinasyonları için yapılır ve en olumsuz koşul dikkate alınır.
TBDY Şekil 7.12(c) 'de Hw , temel üstünden veya zemin kat döşemesinden itibaren ölçülen toplam perde yüksekliğidir. lw , poligon perdenin bir kolunun plandaki uzunluğudur. Poligon perdelerin her bir kolunun uzunluğu (lw) birbirinden farklı olabileceği için Hw/lw değerleri kol bazında hesaplanmaktadır.
TBDY Madde 7.6.6.3 ve TBDY Şekil 7.12(c) dikkate alındığında perdelerin tasarım kesme kuvveti bulunurken üç durum ortaya çıkmaktadır.
Hw/lw > 2.0 ve Hw/3 'ün Alt Bölgesinde Olan Perdeler
TBDY Madde 7.6.6.3 'e göre perdelerin tasarım kesme kuvvetleri Hw / lw > 2.0 koşulunu sağlayan perdeler için enine donatı hesabında esas alınacak tasarım kesme kuvveti, Ve , TBDY Denklem 7.16 ile hesaplanacaktır.
Bu denklemde (Mp)t perdenin taban kesitinde fck , fyk ve çeliğin dayanım artışı gözönüne alınarak hesaplanan moment kapasitesi anlamına gelmektedir. Bu değer aynı zamanda perde kesitinin güç tükenmesi momentidir. (Md)t , perdenin taban kesitinde yük katsayıları ile çarpılmış düşey yükler ve deprem yüklerinin ortak etkisi altında hesaplanan moment anlamına gelmektedir. Burada perdenin sonlu elemanlarının sonuçları üç boyutlu rijit cisim hareketi koşulunu sağlayacak şekilde perde kesiti ağırlık merkezinde toplanır ve (Md)t değeri elde edilir. Vd değeri, yük katsayıları ile çarpılmış düşey yükler ve deprem yüklerinin ortak etkisi altında hesaplanan ve kesme kuvveti değeridir. Bu denklemde yer alan kesme kuvveti dinamik büyütme katsayısı βv=1.5 alınmaktadır. Deprem yükünün tamamının betonarme perdelerle taşındığı binalarda βv=1.0 alınmaktadır.
Ancak düşey yüklerle beraber deprem hesabında bulunan kesme kuvvetinin 1.2D (boşluksuz perdeler) ve 1.4D (bağ kirişli perdeler) katı ile büyütülmesi elde edilen kesme kuvveti bir üst sınır oluşturmaktadır. Bu nedenle 1.2D veya 1.4D ile dikkate alınmış olan kesme kuvveti, TBDY Denklem 7.16 ile bulunan kesme kuvveti değerinden küçük ise Tasarım Kesme Kuvveti olarak bu kesme kuvveti kullanılır. Bu kontrol tüm yükleme kombinasyonları için yapılır ve en olumsuz koşul dikkate alınır.
Hw/lw > 2.0 ve Hw/3 'ün üst bölgesinde olan perdeler
Hw/lw > 2.0 koşulunu sağlayan ve kesme kuvveti diyagramında Hw/3 yüksekliğinin üst bölgesinde bulunan perdelerde, yukarıda anlatılan TBDY Denklem 7.16 kullanılarak yapılan kontrolün yanı sıra, TBDY Şekil 7.11c 'de gösterilen doğrusallaştırılmış tasarım kesme kuvveti değeri kullanılmaktadır. Bu grafikte perdenin üst kesitinde kullanılacak kesme kuvveti değeri, perde tabanında bulunan tasarım kesme kuvvetinin yarısı olarak alınır. Hw/3 yüksekliğindeki perde kesitinde bulunan tasarım kesme kuvveti ile perdenin en üst noktasında bulunan kesme kuvveti değeri doğrusal bir çizgi ile birleştirilir ve diğer kesitlerdeki tasarım kesme kuvvetleri bulunur. Bu kontrol tüm yükleme kombinasyonları için yapılır ve en olumsuz koşul dikkate alınır.
Hw/3 'ün üst bölgesinde bulunan perdelerin tasarım kesme kuvveti Ve değeri yukarıda anlatılan doğrusallaştırılmış grafik ile bulunmaktadır. Perdelerin ağırlık merkezine gelen kesme kuvveti bu grafik ile bulunur ve Tasarım Kesme Kuvveti, Ve , elde edilmiş olur. Perdenin tüm kesitlerinde Tasarım Kesme Kuvveti, Ve enine donatı hesabında kullanılacak olan kesme kuvvetidir. Bu kontrol tüm yükleme kombinasyonları için yapılır ve en olumsuz koşul dikkate alınır.
Hw/lw ≤ 2.0 olan perdeler
TBDY 7.6.6.3 'e göre, Hw/lw ≤ 2.0 olan perdelerin bütün kesitlerinde tasarım kesme kuvvetleri Bölüm 4 'e göre hesaplanan kesme kuvvetine eşit alınmalıdır. Bu durumda Bölüm 4.3.5 'de belirtilen Dayanım Fazlalığı Katsayısı, D uygulanmalıdır. Bunun yanında Madde 4.3.4.9 'da “Bodrum çevre perdeleri dışında, Hw / lw ≤ 2.0 olan boşluksuz perdelerde Tablo 4.1’de verilen R katsayılarına göre hesaplanan iç kuvvetler, [3 / (1+ Hw / lw )] katsayısı ile çarpılarak büyültülecektir. Ancak bu katsayı, 2’den büyük alınmayacaktır.” şeklinde bir koşul belirtilmektedir.
Hw/lw ≤ 2.0 olan bodrum perdelerinde tasarım kesme kuvveti bulunurken R katsayısına göre hesaplanan deprem sonuçları Dayanım Fazlalığı Katsayısı D ile artırılmaktadır. Bunun yanında TBDY Madde 4.10.1 'de verilen bodrumlu binalarda tasarıma esas iç kuvvetler koşulları gözönüne alınmaktadır. asarım kesme kuvveti olarak düşey yükler ile beraber Dayanım Fazlalığı Katsayısı D ve bodrum kat artırımları gözönüne alınarak hesaplanmış deprem yüklerinin ortak etkisi altındaki kesme kuvveti kullanılır.
Hw/lw ≤ 2.0 olan ve bodrum çevre perdeleri dışında kalan perdelerde asarım kesme kuvveti bulunurken R katsayısına göre hesaplanan deprem sonuçları Dayanım Fazlalığı Katsayısı D ile ve Madde 4.3.4.9 'da belirtilen [3/(1+ Hw / lw )] katsayısı ile çarpılarak büyütülmektedir. Tasarım kesme kuvveti olarak düşey yükler ile beraber Dayanım Fazlalığı Katsayısı D ve [3/(1+ Hw / lw )] katsayısı gözönüne alınarak hesaplanmış deprem yüklerinin ortak etkisi altındaki kesme kuvveti kullanılır.