Ani Sehim ve Zamana Bağlı Sehim Hesabı Örnek 1
Plan görüntüsü aşağıdaki görselde verilen yapıda K06 kirişi için ani sehim hesabı yapılacak ve ideCAD sonuçları ile karşılaştırılacaktır. K06 kirişi için hareketli yükler (Q) etkisinde ani sehim hesabı ve sabit yükler (G) için ani sehim ve zamana bağlı sehim hesabı yapılacaktır. Sabit ve Hareketli yüklerden oluşan sehimlerden toplam sehim hesabı yapılarak sonuçlar ideCAD v10 ile karşılaştırılacaktır.
Önemli Not: ideCAD yazılımı içerisinde betonarme elemanlarda sehim hesabı Etkin Atalet Momentleri ile hesaplanır. Daha sonra bu etkin atalet momentleri gözönüne alınarak yapı yalnızca sehim kontrolü için yeni bir analiz yapılır. Ancak bu örnekte kiriş sehim hesabının elle daha kolay yapılabilmesi için yaklaşık formüller kullanılacak ve yalnızca eğilme etkisindeki şekildeğiştirmeler gözönüne alınacaktır. ideCAD yazılımında tüm iç kuvvetlerin şekildeğiştirme etkileri gözönüne alınmaktadır. Bu sebeple elle yapılan hesap ile ideCAD sonuçları küçük farklılıklar gösterebilir.
Proje Dosyası
K06 Kirişi Kesit Özellikleri
Beton Elastisite Modulü, Ec = 30250 MPa
Donatı Elastisite Modulü Es = 200000 MPa
Beton tasarım çekme dayanımı, fctd = 1.167 MPa
Tabla Genişliği 69.9 cm
Temiz açıklık ln = 5.60 m
Kesit Ağırlık Merkezinin ve Tüm Atalet Momentinin Hesaplanması
Tablalı kiriş kesitinin tüm atalet momenti Ic, değeri kesit ağırlık merkezine göre hesaplanmalıdır. Bu nedenle kesitin ağırlık merkezi ekseni, Kesit ağırlık merkezinin kesitin üstüne olan mesafesi, yüst ve Kesit ağırlık merkezinin kesitin altına olan mesafesi, yalt değerleri hesaplanmalıdır.
yüst : Kesit ağırlık merkezinin kesitin üstüne olan mesafesi
yalt : Kesit ağırlık merkezinin kesitin altına olan mesafesi
Ağırlık merkezinden geçen yatay eksene göre kesitin tüm kesit atalet momenti, Ic aşağıdaki gibi hesaplanır.
Eleman Çatlama Kontrolü
K06 kirişi için açıklık, sağ ve sol moment değerleri (Mmax), elemanın eğilmede çatlama momenti Mcr ile karşılaştırılır.
Mmax ≤ Mcr ise sehim hesabında tüm eylemsizlik momenti Ic değeri kullanılır.
Mmax > Mcr ise sehim hesabında etkin eylemsizlik momenti Ieff değeri kullanılır.
Mcr TS500 13.2 'ye göre hesaplanır. Bu formüldeki y değeri En dış çekme lifinin tarafsız eksenden uzaklığı olarak tarif edilir. Bu sebeple hem açıklıkta hem de mesnet bölgelerinde ayrı ayrı Mcr değerleri hesaplanmalıdır.
Mesnet bölgesi için, eğilmede çatlama momenti Mcr değeri aşağıdaki gibi hesaplanır.
Açıklık bölgesi için, eğilmede çatlama momenti Mcr değeri aşağıdaki gibi hesaplanır.
Sabit Yük (G) ve Hareketli Yük (Q) Etkisinde Kiriş Çatlama Kontrolü
G+Q yükleme kombinasyonu için K06 kirişinin moment diyagramı aşağıda gösterilmiştir.
Mesnet bölgelerinde, eğilmede çatlama momenti Mcr = 6.208 tfm olarak hesaplanmıştı.
Mcr = 6.208 tfm > Mmax = 3.902 tfm
olduğundan mesnet bölgelerinde çatlama meydana gelmemiştir. Bu sebeple sehim hesabında tüm eylemsizlik momenti Ic değeri kullanılır.
Açıklık bölgelerinde, eğilmede çatlama momenti Mcr = 3.898 tfm olarak hesaplanmıştı.
Mcr = 3.898 tfm > Mmax = 3.179 tfm
olduğundan mesnet bölgelerinde çatlama meydana gelmemiştir. Bu sebeple sehim hesabında tüm eylemsizlik momenti Ic değeri kullanılır.
Hareketli Yük (Q) Etkisinde Ani Sehim Hesabı
Örnek Projede K06 kirişinin Hareketli Yük (Q) etkisindeki moment diyagramı aşağıdaki görselde verilmiştir.
Mesnet bölgelerinde, eğilmede çatlama momenti Mcr = 6.208 tfm olarak hesaplanmıştı ve Mcr > Mmax olduğundan mesnet bölgelerinde çatlama meydana gelmemiştir. Bu sebeple sehim hesabında tüm eylemsizlik momenti Ic değeri kullanılır.
Açıklık bölgelerinde, eğilmede çatlama momenti Mcr = 3.898 tfm olarak hesaplanmıştı ve Mcr> Mmax olduğundan mesnet bölgelerinde çatlama meydana gelmemiştir. Bu sebeple sehim hesabında tüm eylemsizlik momenti Ic değeri kullanılır. Bu durumda kiriş ani sehim değeri, δiQ
TS500 hareketli yükten oluşan sehim kontrolü:
δiQ = 0.143 mm < ln/360 =5600/360= 15.55 mm
Kiriş Betonarme penceresinde K06 kirişinin Hareketli Yük (Q) etkisindeki sehim sonuçları aşağıda gösterilmiştir.
Sabit Yük (G) Etkisinde Ani Sehim Hesabı
Örnek Projede K06 kirişinin Sabit Yük (G) etkisindeki moment diyagramı aşağıdaki görselde verilmiştir.
Mesnet bölgelerinde, eğilmede çatlama momenti Mcr = 6.208 tfm olarak hesaplanmıştı ve Mcr > Mmax olduğundan mesnet bölgelerinde çatlama meydana gelmemiştir. Bu sebeple sehim hesabında tüm eylemsizlik momenti Ic değeri kullanılır.
Açıklık bölgelerinde, eğilmede çatlama momenti Mcr = 3.898 tfm olarak hesaplanmıştı ve Mcr> Mmax olduğundan mesnet bölgelerinde çatlama meydana gelmemiştir. Bu sebeple sehim hesabında tüm eylemsizlik momenti Ic değeri kullanılır. Bu durumda kiriş ani sehim değeri, δiG
TS500 hareketli yükten oluşan sehim kontrolü:
δiG = 0.52 mm < ln/360 =5600/360= 15.55 mm
Kiriş Betonarme penceresinde K06 kirişinin Sabit Yük (H) etkisindeki sehim sonuçları aşağıda gösterilmiştir.
Sabit Yük (G) Etkisinde Zamana Bağlı Sehim Hesabı
Toplam sehim hesabı ve kalıcı sehim katsayısı formülleri aşağıda gösterilmiştir.
TS500 Çizelge 13.2 'de belirtilen Kalıcı Yük Süre Katsayısı γt, 5 yıl ve daha fazla yükleme süresi için γt = 2.0 alınmıştır.
As' basınç donatı alanı olmak üzere, Basınç donatısı oranı ρ' hesabı için;
Toplam sehim δt hesabı yapılırken hareketli yüklerden oluşan ani sehim δiQ , sabit yüklerden oluşan ani sehim δiG ve zamana bağlı sehim δigλ değerleri toplanır. Bu durumda;
olarak hesaplanır.
TS500 hareketli yükten oluşan toplam sehim kontrolü:
δt = 1.61 mm < ln/240 =5600/360= 23.33 mm
Kiriş Betonarme penceresinde K06 kirişinin Sabit ve Hareketli yükler etkisindeki toplam sehim sonuçları aşağıda gösterilmiştir.
Kiriş Sehim ve Çatlak Kontrolü Raporu 'nda da yukarıda hesaplanan sonuçlar kontrol edilebilir.
Sonraki Konu