Perdelerde Kesme Sürtünmesi

Betonarme perde ve kolonlarda sürtünme kesmesi hesabı TS 500 ve TBDY 2018 'de verilen varsayımlar esas alınarak yapılır. TS 500 'de verilen kuralların farklı olduğu özel durumlar için TBDY 2018 esas alınır.

Simgeler

A_c = Eleman tüm kesit beton alanı
A_wf = Kesme-sürtünme donatısı kesit alanı
A_s = Kesme sürtünmesi hesabında perde gövde ve uç bölgesi düşey donatısının tamamı
d = Kirişin faydalı yüksekliği
f_ck = Betonun karakteristik silindir basınç dayanımı
f_cd = Betonun tasarım basınç dayanımı
f_ctd = Betonun tasarım çekme dayanımı
f_yk = Boyuna donatının karakteristik akma dayanımı
f_yd = Boyuna donatının tasarım akma dayanımı
V_e = TBDY 2018 'de tarif edilen kolon, kiriş, birleşim bölgesi ve perdede enine donatı hesabında esas alınan kesme kuvveti
V_d = TBDY 2018 'de tarif edilen tasarım kesme kuvveti
V_r = Sürtünme kesmesi dayanımı
µ = Kesme-sürtünme katsayısı

TBDY 2018 Sürtünme Kesmesi

Betonarme perdeler için TBDY 7.6.7.2 'de belirtildiği üzere, temele bağlantı düzeyinde ve üst katlarda yapılacak yatay inşaat derzlerindeki düşey donatı, o kesitte aktarılan kesme kuvveti gözönüne alınarak, TS 500 ’de tanımlanan kesme sürtünmesi yöntemi ile kontrol edilecektir. Kesme sürtünmesi hesabında perde gövde ve uç bölgesi düşey donatısının tamamı A_s ve pürüzlendirilmiş yüzey için betonun katkısı f_ctd ile gözönüne alınacaktır. V_e sürtünme kesme kuvveti aşağıda belirtilen TBDY Denk.(7.19) ’da verilen koşulları sağlayacaktır.

Kesme sürtünmesi hesabında donatının akma gerilmesi f_yk = 500 MPa değerini geçmeyecektir.

Bu anlamda TS 500 Denklem 8.8 'de belirtilen ve sürtünme kesmesinin maksimum sınır değeri denklemleri ile TBDY Denklem 7.19 'da belirtilen denklemler teorik anlamda birbirlerine denktir. TBDY uyumluluğu çerçevesinde perdelerde sürtünme kesmesi dayanımı TBDY Denklem 7.19 'a göre kontrol edilir.

TBDY Denklem 7.19 'da µ ile göterilen kesme sürtünme katsayısının değerleri, çeşitli durumlar için TS 500 Çizelge 8.1 den alınır

TS 500 'de sürtünme kesmesi hesabında beton tasarım basınç dayanımı f_cd, 25 MPa dan büyük alınamayacağı belirtilmektedir. TBDY Denklem 7.19 'a sürtünme kesmesi hesabı için beton tasarım basınç dayanımı f_cd, yerine beton karakteristik basınç dayanımı f_ck kullanılır. Beton malzemesi için f_cd ile f_ck arasındaki ilişki aşağıdaki gibidir.

Perdelerde sürtünme kesmesi hesabı için örnek rapor görseli aşağıda belirtilmiştir.

Open

TS 500 Sürtünme Kesmesi

TS 500 Madde 8.1.7 'de belirtildiği üzere iki ayrı malzemenin birleştiği düzlemlerde veya ayrı zamanlarda dökülmüş iki beton yüzeyinin birleştiği düzlemlerde, kesme hesabı ve donatı detaylandırması bu bölümdeki kural ve ilkelere göre yapılır. Sürtünme kesmesi için hesap yapılan düzlemde, önce bir çatlak oluştuğu varsayılır. Sürtünme kesmesi için de TS 500 Denklem 8.2 deki koşul sağlanmalıdır. Bu denklemdeki V_r aşağıdaki gibi hesaplanmalıdır.

TS 500 Denklem 8.8 'de, kesme-sürtünme donatısı kesit alanı olarak (A_wf) yalnızca birleşme düzlemine dik doğrultuda düzenlenmiş donatı çubuklarının toplam alanı kullanılmalıdır. Denklem 8.8 de, µ ile göterilen kesme sürtünme katsayısının değerleri, çeşitli durumlar için TS 500 Çizelge 8.1 de verilmiştir.

Open

Kesme sürtünme donatısının kesme düzlemine eğik olduğu durumlarda, kesme kuvveti donatıda çekme oluşturuyorsa, V_r aşağıdaki denklemden hesaplanacaktır.

Kesme kuvvetinin donatıda basınç oluşturduğu durumlarda, bu donatı etkili değildir. Deprem durumunda, donatı çatlak düzlemine dik olarak düzenlenmelidir. TS 500 Denklem 8.9 daki α_f açısı, kesme-sürtünme donatısının kesme düzlemi ile yaptığı dar açıdır.

Sürtünme kesmesinin aşağıdaki sınırı geçmesine izin verilmez ve bu sınır hesaplanırken beton tasarım basınç dayanımı f_cd, 25 MPa dan büyük alınamaz.

Kesme düzlemindeki doğrudan etkili çekme kuvvetleri varsa, her iki yandan yeterince kenetlenmiş ek donatı ile karşılanmalıdır. Bu düzlemde doğrudan etkili olan kalıcı basınç kuvvetinin en düşük değeri gözönüne alınarak kesme-sürtünme donatısı azaltılabilir.