Göreli Kat Ötelemelerin Sınırlandırılması
- Hakan Şahin
- Zeynep Aladağ
- nurgül Kaya (Unlicensed)
- oğuzcan hadim
SİMGELER
D = Dayanım fazlalığı katsayısı
hi = i’inci katın yüksekliği
I = Bina önem katsayısı
R = Taşıyı sistem davranış katsayısı
ui(X) = (X) deprem doğrultusunda herhangi bir kolon veya perde için, i’inci kattaki azaltılmış yerdeğiştirme
Δi(X) = (X) deprem doğrultusunda herhangi bir kolon veya perde için, ardışık iki kat arasındaki yerdeğiştirme farkını ifade eden azaltılmış göreli kat ötelemesi
δi(X) = (X) deprem doğrultusu için, binanın i’inci katındaki kolon veya perdeler için etkin göreli kat ötelemesi
δi,max(X) = (X) deprem doğrultusu için, binanın i’inci katındaki kolon veya perdeler için etkin göreli kat ötelemesi
λ = Göreli kat ötelemelerinin sınırlandırılmasında kullanılan ampirik katsayı
κ = İzin verilen göreli kat ötelemelerinin tanımında betonarme ve çelik taşyıcı sistemler için farklı olarak kullanılan katsayı
4.9.1. Etkin Göreli Kat Ötelemelerinin Hesaplanması ve Sınırlandırılması
4.9.1.1 – (X) deprem doğrultusunda herhangi bir kolon veya perde için, ardışık iki kat arasındaki yerdeğiştirme farkını ifade eden azaltılmış göreli kat ötelemesi, ∆i(X) , Denk.(4.32) ile elde edilecektir.
Denk.(4.32)’de ui(X) ve ui 1(-X) , tipik (X) deprem doğrultusu için binanın i’inci ve (i–1)’inci katlarında herhangi bir kolon veya perdenin uçlarında azaltılmış deprem yükleri’ne göre hesaplanan yatay yerdeğiştirmeleri göstermektedir. Ancak bu hesapta 4.7.3.2’de verilen koşul ve ayrıca Denk.(4.19)’da tanımlanan minimum eşdeğer deprem yükü koşulu gözönüne alınmayacaktır.
4.9.1.2 – Tipik (X) deprem doğrultusu için, binanın i’inci katındaki kolon veya perdeler için etkin göreli kat ötelemesi, δi(X) , Denk.(4.33) ile elde edilecektir.
4.9.1.3 – Her bir deprem doğrultusu için, binanın herhangi bir i’inci katındaki kolon veya perdelerde, Denk.(4.33) ile hesaplanan δi(X) etkin göreli kat ötelemelerinin kat içindeki en büyük değeri δi,max(X) , aşağıda (a) veya (b)’de verilen koşulları sağlayacaktır.
(a) Gevrek malzemeden yapılmış boşluklu veya boşluksuz dolgu duvarlarının ve cephe elemanlarının çerçeve elemanlarına, aralarında herhangi bir esnek derz veya bağlantı olmaksızın, tamamen bitişik olması durumunda:
(b) Gevrek malzemeden yapılmış dolgu duvarları ile çerçeve elemanlarının aralarında esnek derzler yapılması, cephe elemanlarının dış çerçevelere esnek bağlantılarla bağlanması veya dolgu duvar elemanının çerçeveden bağımsız olması durumunda:
Ancak, bu durumda derzli dolgu duvar elemanlarının, esnek dolgu duvar elemanlarının ve esnek bağlantılı cephe elemanlarının düzlem içi yatay ötelenme kapasitelerinin Denk.(4.34b)’de verilen sınır değeri sağladığı 1.4’e göre deneye dayalı olarak belgelendirilecektir. Dolgu duvarları için örnek bir esnek derz uygulaması EK 4C’de verilmiştir.
4.9.1.4 – Denk.(4.34)’te yer alan λ katsayısı, binanın gözönüne alınan deprem doğrultusundaki hakim titreşim periyodu için 2.2’de tanımlanan DD-3 deprem yer hareketinin 2.3.4.1’e göre hesaplanan elastik tasarım spektral ivmesi’nin, DD-2 deprem yer hareketinin elastik tasarım spektral ivmesi’ne oranıdır. Denk.(4.34)’te yer alan κ katsayısı ise betonarme binalarda κ =1 , çelik binalarda κ = 0.5 alınacaktır.
BİLGİLENDİRME EKİ 4C – DOLGU DUVARLARI İÇİN ESNEK BAĞLANTI
DETAYI ÖRNEĞİ
4C.1 – Sıkça tekrarlanan DD-3 ve DD-4 deprem yer hareketleri altında dolgu duvarın hasar görmesinin engellenmesi amacı ile gevrek dolgu duvarlar ile bitişik olduğu kolonlar/perdeler arasında esnek derzler oluşturulur. Bu derzler, duvarın şekildeğiştirmesini engellemeyen esnek bir malzeme ile doldurulmalıdır.
4C.2 – Bu amaçla uygulanabilecek esnek derzler için örnek bir detaylandırma Şekil 4C.1’de verilmektedir. Esnek derz, kolon/perde yüksekliği boyunca kolon/perde iç yüzlerine ve üst kiriş/döşeme alt yüzüne ankraj ile bağlanan bir C-profil ile sağlanmaktadır. Bu profil aynı zamanda deprem sırasında duvarın düzlem dışı hareketini de engellemektedir. Detayın uygulanmasında yangın, ısı, ses ve su yalıtımına ilişkin önlemler ayrıca alınmalıdır.