Kirişlerin Kesme Güvenliği Kontrolleri
Kirişlerde enine donatı hesabına esas alınacak kesme kuvveti, Ve , depremin soldan sağa veya sağdan sola etkimesi durumları için ayrı ayrı ve elverişsiz sonuç verecek şekilde, Denk.(7.9) ile otomatik hesaplanır.
Düşey yükler ile birlikte depremden hesaplanan D ile artırılmış kesme kuvvetinin toplamının, Denk.(7.9) ile hesaplanan Ve ’den küçük olması durumunda, Ve yerine bu kesme kuvvetinin kullanılması koşulu otomatik uygulanır.
Hesaplanan tasarım kesme kuvveti, Ve ‘in, Denk.(7.10) ile verilen koşulları sağlayıp sağlamadığı otomatik kontrol edilir.
SİMGELER
Ac = Eleman tüm kesit beton alanı
Asw = Kesme donatısı toplam kesit alanı
bw = Kirişin gövde genişliği
D = Dayanım Fazlalığı Katsayısı
d = Kirişin faydalı yüksekliği
fck = Betonun karakteristik silindir basınç dayanımı
fcd = Betonun tasarım basınç dayanımı
fyk = Boyuna donatının karakteristik akma dayanımı
fyd = Boyuna donatının tasarım akma dayanımı
fywd = Enine donatı tasarım akma dayanımı
ln = Kolonun kirişler arasında kalan serbest yüksekliği, kirişin kolon veya perde yüzleri arasında kalan serbest açıklığı
Mpi = Kirişin sol ucu i ’deki kolon yüzünde fck , fyk ve çeliğin dayanım artışı gözönüne alınarak hesaplanan pozitif veya negatif moment kapasitesi
Mpj = Kirişin sağ ucu j ’deki kolon yüzünde fck , fyk ve çeliğin dayanım artışı gözönüne alınarak hesaplanan pozitif veya negatif moment kapasitesi
Mri = Kirişin sol ucu i ’deki kolon veya perde yüzünde fcd ve fyd’ye göre hesaplanan pozitif veya negatif taşıma gücü momenti
Mrj = Kirişin sağ ucu j ’deki kolon veya perde yüzünde fcd ve fyd ’ye göre hesaplanan negatif veya pozitif taşıma gücü momenti
Nd = Yük katsayıları ile çarpılmış düşey yükler ve deprem yüklerinin ortak etkisi altında hesaplanan eksenel kuvvet
Vc = Betonun kesme kuvveti dayanımına katkısı
Vcr = Kesitin kesmede çatlama dayanımı
Vd = Yük katsayıları ile çarpılmış düşey yükler ve deprem yüklerinin ortak etkisi altında hesaplanan kesme kuvveti
Vdy = Kirişin herhangi bir kesitinde yük katsayıları ile çarpılmamış düşey yüklerden meydana gelen basit kiriş kesme kuvveti
Ve = Kiriş enine donatı hesabında esas alınan kesme kuvveti
Vr = Kiriş kesitinin kesme kuvveti dayanımı
Vw = Kesme dayanımına kesme donatısı katkısı
Kirişlerin Kesme Güvenliği
Deprem yükleri altında kirişlerin mesnet bölgeleri, işaret değiştiren ek eğilme momentleri sebebiyle daha çok zorlanır. Geniş kirişlerde etriye kol sayısı artırılarak, iç çatlakların sınırlandırılması ve kirişin her kesitinde bir minimum pozitif ve negatif moment kapasitesinin sağlanması için, donatı oranları üzerine konulan sınırlar da öngörülen kurallar arasındadır. Kiriş ile kolon arasındaki yük aktarımının sağlanmasında kesiti küçük olan aktarımda etkili olur. Kirişlerin kolonlarla olan birleşim bölgeleri taşıyıcı sistemin önemli bölgelerindendir. Bu bölgelerde betonun dayanımını ve sünekliğini arttırmak için kiriş sarılma bölgelerinde sargı donatısı yerleştirilir. Deprem etkisinde kirişin en çok zorlanan bölümü olan sarılma bölgeleridir. Kapasite esaslı tasarımda kirişler moment kapasitelerine ulaştıklarında, sarılma bölgeleri en yüksek kesme kuvveti değerini alan bölgelerdir. Süneklik düzeyi yüksek kirişlerde tasarıma esas olan kesme kuvveti; kirişin iki ucundaki eğilme momenti kapasiteleri Mpi ve Mpj ile düşey yük basit kiriş kesme kuvveti Vdy kullanılarak TBDY Denklem 7.9 kullanılarak hesaplanır.
Bu suretle kirişte güç tükenmesinin gevrek kesme kuvveti güç tükenmesi yerine, sünek eğilme momenti güç tükenmesi ile meydana gelmesi sağlanır. Mpi ve Mpj kiriş uçlarında moment yönünün de dikkate alınmasıyla oluşan, betonun karakteristik dayanımı fck, donatının karakteristik dayanımı fyk ve donatının dayanım artışı gözönüne alınarak hesaplanan pozitif veya negatif moment dayanımı değerleridir.
Mri ve Mrj momentleri betonun tasarım dayanımı fcd=fck/1.5 ve donatının tasarım akma gerilmesi fyd=fyk/1.15 kullanılarak hesaplanmış taşıma gücü momentleridir. Bu değerler Dayanıma Göre Tasarım yaklaşımı ile hesaplanan tasarım dayanımı değerleridir.<