Betonarme Kolon Ayarları

Kolon Adı

Kolon numarası görünür ve değiştirilebilir. Kolon oluşturulduğunda burada yazan isim görünür ve her yeni kolonda numara bir artar. S01, S02, S03 vb.

Grup adı

CSIKOL programına aktarım için kolonları gruplandırmaya sağlayan satırdır. Aynı grup adı verilerek gruplandırılan kolonlar tek seferde CSIKOL programına Export/ CSIKOL tıklanarak aktarılabilir.

Aktif Tarama

Kolon için geçerli olan tarama tipidir. Tarama üzerine tıklandığında Tarama Ayarları diyalogu açılır. Bu diyalogdaki tarama tablosundan tarama tipi seçiniz.

Renk

Kolon kenar çizgilerinin rengidir. Farenin sol tuşu ile tıklanıp tuş basılı tutularak açılan renk paleti üzerinde seçim yapılır.

Daire Kolon Nokta Sayısı

Daire kolon köşe noktası çift sayı olarak girilir. Varsayılan değer 40’tır. Girilebilecek minimum değer 10’dur.

Çizgi Tipi

Planda kolonu oluşturan çizginin çizgi tipi seçilir. Kutucukların sağındaki aşağı ok butonları tıklandığında çizgi tipleri listesi açılır. Bu listeden istenen çizgi tipi farenin sol tuşu ile tıklanarak seçilir.

Genişlik/Yükseklik:

Kolonun boyutları girilir. Programda kolon tanımlanırken verilen 1. boyut Genişlik 2. boyut yüksekliktir.

Kolonlar planda her türlü konumda (açıda) bulunabilirler. Program kolon boyutlarını hangi açıda olursa olsun otomatik kullanır. Genel Ayarlar diyaloğunda “Kolon akslarını çiz” seçeneği işaretlendiğinde, lpanda kolonların her birinin düğüm noktalarından çıkan oklar belirir. Bu oklar ilgili kolonun kendi x pozitif yönünü gösterir.

Okun gösterdiği yöndeki kolon boyutu kolon diyaloğunda Genişlik, buna dik olan kolon boyutu da Yükseklik olarak görünecektir.

Kaçıklık X/Kaçıklık Y

Dikdörtgen kolonlar için X ve Y kaçıklıkları girilir. X kaçıklığa pozitif (+) değer girildiği zaman, kolon yatay olarak sola doğru kayar. Negatif (-) değer girilirse, sağa doğru kayar. Y kaçıklığa pozitif (+) değer girilirse kolon düşey olarak yukarıya doğru, negatif (-) değer girilirse aşağıya doğru kayar.

Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar sekmesinden “Kolon akslarını çiz” seçeneği işaretlenirse, kolon düğüm noktası bir ok ile gösterilir. Okun gösterdiği yön X eksenidir. yönüdür. Her zaman okun ucu sağda kalacak şekilde kolona bakılmalıdır.

Büyüme Sınırları

Dikdörtgen kolonlarda kolon boyutları değiştirilirse, kolonun hangi yönlere doğru büyüyüp küçülebileceği bu parametrelerle belirlenir. Kolonlar işaretli kutucukların belirttiği yönler doğrultusunda büyüyüp küçülebilir. Ayrıca buradaki işaretleme kolon aplikasyonda kolon büyüme istikametini de belirler.

Buradaki –X, +X, -Y ve +Y yönleri kolona göre, lokal olarak düşünülmelidir. Genel Ayarlar diyaloğunda, “Kolon akslarını çiz” seçeneği aktif ise, planda kolonun düğüm noktasından ok çizilir. Bu ok ilgili kolonun lokal +X yönünü gösterir. er zaman okun ucu sağda kalacak şekilde kolona bakılmalıdır. Büyüme sınırları bu şartlara göre belirlenmelidir.

Üst Kot/Kot

Üst Kot ve Kot parametreleri kolonun üst ve alttan kısaltmak veya uzatmak için kullanılır. Sıfır bırakıldığı sürece Kolon Kat Genel Ayarları diyagloğunda verilen kat yüksekliği kadar alınır. Bu durumda kolon alt düğüm noktası kat tabanında, üst düğüm noktası kat tavanında yer alır.

Üst Kot hanesine pozitif değer girilirse kolon üst düğüm noktası girilen değer kadar yukarıya uzatılır, negatif değer girilirse kolon aşağıya kısalır. Kot hanesine pozitif değer girilirse kolon alt ucu girilen değer alttan kısalır. Negatif değer girilmesi durumunda kolon alt uzar.

Eğiklik

Kolon üst ve alt düğüm noktaları arasındaki yatay mesafeyi belirler. Eğik kolon tanımlamak için buraya değer girilir.

Sıva

Kolonlarda sıva çizilecekse işaretlenir. Bu seçenek işaretliyse, kolon çevresine Sıva Kalınlığı satırında girilen değer kadar sıva çizilir. Çizilen sıvanın rengi Sıva Rengi satırında ayarlanabilir. Kolon duvar gibi başka sıva atanabilen unsurlar birleştiğinde sıva birleşimleri otomatik yapılır ve kesişimlerdeki fazla çizgiler temizlenir. Sıvalar mimari objeler oldukları için Kalıp Planı modunda kolon sıvaları çizilmez.

Sıva Kalınlığı, Rengi, Çizgi Tipi

Planda çizilecek sıva kalınlığı girilir. “Sıva” seçeneği işaretlenirse geçerli olur. Bu seçenek işaretlenmezse kolonlara sıva çizilmez. Kolon sıvaları sadece Mimari Plan modunda çizilir. Sıvalar mimari objeler oldukları için Kalıp Planı modunda kolon sıvaları çizilmez. Kolonun sıva rengi, tıkladığınızda ekrana çıkan renk paletinden seçilir. Kolon sıvasının planda görünen çizginin çizgi tipi listeden seçilebilir.

Poligon Kolon

Bu buton tıklanarak Poligon Kolon Ayarları diyaloguna geçiş yapılabilir. Poligon Kolon Ayarları diyalogunda poligon kolonlarla ilgili parametreler ayarlanır. Geniş açıklama Poligon Kolon Ayarları diyalogu bölümünde yapılmıştır.

Materyal

Kolonun yüzeylerinde kullanılacak materyal listeden seçilir. Yüzeyler seçilen materyal ile kaplanır ve renderlarda bu şekilde görüntülenir.

Gerçek doku uzunluğuna doku uzunluğu girilir. Örneğin; 1 girilirse seçilen materyal dokusu genişliği 1 metre olarak alınır ve ilgili duvarlar üzerine kaplanır.

Açııya, dokunun açısı girilir.

U ve V öteleme ile dokunun x ve y düzlemindeki hareket değeri girilir.

U ve V aynalama ile dokunun y ve x düzlemine göre simetrisi alınır.

Tek materyal seçeneği işaretlenerek, kolonun tüm yüzeylerinde, “Yüzey Grubu 1” ‘de seçilen materyal kullanılır.

İsim X/ İsim Y

Kolon Adı yazısının kolon sol üst köşesine göre X ve Y koordinatları girilir. Yazı X değeri pozitif girilirse isim yazısı sola, negatif olursa sağa kayar. Yazı Y değeri pozitif olursa isim yazısı yukarıya, negatif olursa aşağıya kayar.

Boyut X/Boyut Y

Kolon Boyut yazısının kolon sağ üst köşesine göre X ve Y koordinatları girilir. Boyut X değeri pozitif olursa boyut yazısı sola, negatif olursa sağa kayar. Boyut Y değeri pozitif olursa boyut yazısı yukarıya, negatif olursa aşağıya kayar.

İsmin Yeri

Kolon isminin kolona göre yazılacağı konumu diyalogtaki şekle göre belirleyiniz.

Program kolon oluşturulduğunda seçilen konuma göre ismi yerleştirecektir.

Boyutun Yeri

Kolon boyutunun kolona göre yazılacağı konumu diyalogtaki şekle göre belirleyiniz.

Program kolon oluşturulduğunda seçilen konuma göre ismi yerleştirecektir.

İsim ve boyut birlikte

İşaretlenirse kolon ad ve boyutunun birlikte yazılır. İşaretlenmezse kolon adı ve kolon boyutu diyalogda işaretlenen yerlerinde yazılır.

İsim Yükseklik, Renk ve Yazı tipi

Kolon adı yazısının yüksekliği girilir. Renk kutusu farenin sol tuşu tıklanıp açılan renk paletinden seçilir.

Hemen alttaki yazı butonu tıklanırsa, Yazı Tipi Ayarları diyalogu açılır. Bu diyalogdan Kolon Ad Yazısı, yazı tipi ayarlanır.

Ölçüler Yükseklik, Renk ve Yazı tipi

Kolon boyut yazısının yüksekliği girilir. Renk kutusu farenin sol tuşu tıklanıp açılan renk paletinden seçilir.

Hemen alttaki buton tıklanırsa, Yazı Tipi Ayarları diyalogu açılır. Bu diyalogdan Kolon Boyut Yazısı, yazı tipi ayarlanır.

Statik malzeme

Kolon elemanında kullanılacak statik malzemeyi listeden seçin. Statik malzeme betonarme elemanı olarak Yapı Ağacında Malzemeler altında tanımlanabilir.

Tanımlı kesit parametreleri

Elemanın kesit ve geometrik özellikleri otomatik belirlenir ve bunlar yönetmeliklere uygun değerlerdir. Bununla birlikte eleman kesit özelliklerini değiştirmek isterseniz bu satırı işaretleyiniz ve ilgili değerleri programa veriniz. Program sıfır bırakılan değerleri otomatik olarak hesaplar, sıfırdan farklı girişleri, girilen değer kadar kabul eder.

2 aksı atalet momenti

Eleman minör atalet momentidir. I=b³h/12
Örneğin 50/25 dikdörtgen bir kolonda 2 aksı atalet momenti 25.25.25.50 /12 = 65104 cm⁴ olarak hesaplanır.

3 aksı atalet momenti

Eleman majör atalet momentidir. I=bh³/12 Örneğin 50/25 dikdörtgen bir kolonda 3 aksı atalet momenti 50.50.50.25 /12=  260416 cm⁴ olarak hesaplanır.

Burulma atalet momenti

Eleman burulma rijitliğini tanımlayan atalet momentidir.

En kesit alanı

Elemanın kesit alan değeridir. Örneğin 50/25 dikdörtgen bir kolonda elemanın en kesit alanı 50.25=1250 cm²’dir.

2 yönünde kesme alanı

Eleman minör yöndeki kesme alanıdır. Kesme alanı= 5/6 . b . d Örneğin 50/25 dikdörtgen bir kolonda 5/6.50.25 = 1041cm2’dir

2 yönünde kesme alanı

Eleman major yöndeki kesme alanıdır.
Kesme alanı= 5/6 b  d

Maşonlu donatı eki

Kolonlarda bindirmeli ek yerine maşonlu donatı eki yapılması istenirse bu seçenek aktif hale getirilir. Şaşırtma mesafesi kutucuğuna maşon uygulaması için şaşırtma değeri girilir.

Kolon serbest yüksekliği (ln)

Kolon serbest yüksekliği elemanların geometrilerine göre otomatik bulunur. Bazı özel hallerde tanımlı seçeneği kullanılarak kutucuğa istenilen temiz açıklık değeri manuel girilebilir.

Boyuna donatı bindirme eki

Boyuna donatı bindirme eki program bulsun seçeneği ile otomatik bulunur. İstenirse bindirme ekini orta ya da alt bölge de yapılır. Bindirme konumu için öteleme miktarı girilir.

Daire kolon etriye tipleri

Etriye seçildiğinde, daire kolonda sadece etriye dizaynı yapılacaktır. Etriye - çiroz seçildiğinde, daire kolonda hem etriye dizaynı yapılacak hem de düşey donatılar çiroz ile birbirine bağlanacak demektir.

Alt uç sarılma bölgesi uzunluğu

Kolon sarılma bölgeleri deprem yönetmeliğinde belirtilen hususlara göre otomatik bulunur. Sarılma bölgelerinde, etriye sıklaştırması yapılır. Program bulsun seçeneği işaretlendiğinde yönetmelik koşullarına otomatik düzenleme yapılır. Ancak, örneğin su basman perdeleri veya yüksek duvarların bağlandığı kolonlar için alt sarılma bölgesi uzunluğunun farklı bir değerde düzenlenmesi istenebilir. Bu durumda Tanımlı satırında değer girilerek kolon alt ucu sarılma bölgesi istenilen uzunlukta oluşturulabilir. Uzunluk değeri kolon boyunda veririrse, kolonda tamamıyla etriye sıklaştırması yapılır.

Enine donatı kol sayısı

Enine donatı kol sayısı otomatik bulunur. Bazı özel hallerde tanımlı seçeneği kullanılarak kutucuğa istenilen değeri manuel girilebilir.

Temel filizleri

Temel filizleri otomatik bulunur. İstenirse temel filizlerini ayrı oluştur ya da ana donatı ile aynı yap seçeneklerinden biri işaretlenir.

Subasman seviyesi kotu

Subasman seviyesi kotu otomatik bulunur. Bazı özel hallerde tanımlı seçeneği kullanılarak kutucuğa istenilen subasman seviyesi kotu manuel girilebilir.

Çoklu etriye dizaynı

fİşaretlenirse program kolonda çift etriye dizaynı yapabilir demektir. Çift etriye dizaynı, kolonun boyutlarına ve düşey donatı  sayısına bağlı olarak otomatik belirlenir. Kolonda çift etriye dizaynı yapılmadığı durumlarda yönetmelik koşullarına göre çiroz dizaynı yapılır.

Bu kolon konsol döşemeyi taşıyor

Kolon konsol bir döşemenin mesneti ise bu seçenek işaretlenebilir. Aksi durumda işaretlenmemelidir.

Aplikasyonda daima dışında detaylandır

Seçenek işaretlendiğinde kolon, kolon aplikasyon planında yerinde detaylandırılmaz, bunun yerine kolon, ölçülendirilmiş plan görüntüsü şeklinde çizilir. Detay açılımı ise pafta kenarında ayrıca gösterilir.

Düşey deprem etkileri için tasarım spektrumunu kullan

İşaretlenmesi halinde TBDY 2018 Madde 4.4.3.1’de belirtilen referans maddelerine göre düşey elastik ivme spektrumu dikkate alınarak seçilen elemanlarda uygulanır. Bu etkiler Ez(R) kombinasyonu olarak görünür.

İşaretlenmediğinde TBDY Madde 4.4.3.2’de belirtilen esaslara göre düşey deprem etkisi Ez(G)=2/3*SDS*G formülünden hesaplanır ve bu etkiler Ez(G) kombinasyonu olarak görünür.

Tanımlı sıcaklık parametreleri

İşaretlendiğinde eleman bazında T1 ve T2 sıcaklık yüklemelerini aktif hale getirir.

Sıcaklık farkı (T1)

T1 yüklemesinin sıcaklık farkı verilir.

Sıcaklık farkı (T2)

T2 yüklemesinin sıcaklık farkı verilir.

Rijitlik azaltma faktörleri

İlgili eleman için sıcaklık hesabında kulllanılacak rijitlik azaltma faktörünü verilir.

Kolon rijitllikleri, deprem, düşey, rüzgar ve toprak itkisi yüklemeleri için ayrı ayrı belirli bir çapan değeriyle azaltılabilir. Rijitlik azaltması,  eleman elastisite modülü ya da atalet momenti bazında seçenekli olarak uygulanabilir.

E = AzaltmaFaktörü *E veya

I = AzaltmaFaktörü * I olarak uygulanır.

Lifli polimer güçlendirmesi kullan

Lifli polimer ile güçlendirilecek kolonlarda Lifli polimer özellikleri bu seçenek işaretlenerek yapılır. Lifli Polimer Kütüphanesi 'nde tanımlanmış olan lifli polimerlerden bir tanesi ve sargı sayısı seçilerek güçlendirme yapılır.

İtme analizi için plastik mafsal konumları

İtme analizi için plastik mafsal otomatik olarak ya da manuel olarak tanımlanarak belirlenebilir.

Donatı korozyonu çarpanı

Yapı performans analizinde kullanılan bir orandır. Bu satıra yazılan oranla, deprem yönetmeliğinde belirtilen korozyon şartlarına maruz kalmış mevcut yapılarda, donatılarda oluşan yıpranma, yapının performans hesabında dikkate alınabilir. Bu satırda tanımlanan değer, elemanları mevcut donatı alanlarıyla çarpılır ve çarpım sonucunda bulunan değer donatı alanı olarak dikkate alınır. YeniAlan=çarpan*MevcutAlan

Yetersiz kenet. boyu akma

Elemanların çelik akma gerilmesini azaltmak için kullanılır. Bu satıra girilen değer, elemanın çelik akma değeri ile çarpılır. YeniÇelikAkmaDeğeri=çarpan*MevcutÇelikAkmaDeğeri

Etriye sıklaştırması var

Mevcut yapıya ait kolonun alt ve üst ucunda etriye sıklaştırması varsa bu seçenek işaretlenir. Bu seçenek işaretlendiğinde kolonlarda sargılı beton davranışı olduğu kabulü yapılır. Mevcut kolonun sıklaştırma bölgesindeki etriyelerin kanca açısının tanımlanması için 90˚ veya 135˚ kancalı seçeneklerinden biri işaretlenmelidir.

Mantolama malzemesi

Mantolama bölgesine ait statik malzemesi listeden seçilir.

Kalınlık

Güçlendirilecek kolonun mantolama kalınlığı girilir. Program burada yazılan değer kadar mantolama kenarı oluşturur.

Renk ve aktif tarama

Mantolamanın planda görünen rengi buradan belirlenir. Fare ile kutucukları tıklayarak tarama seçeneklerinden istediğinizi seçebilirsiniz.

Kapasite kontrolünde kullanılacak alan

Deprem yönetmeliği ve TS500'de belirtilen malzeme modellerine göre, mevcut yapılarda kullanılacak olan kesit kapasitesinin hesaplanması için göz önüne alınacak bölgelerin belirlendiği seçeneklerdir. Mantolama yapılan kolon için 3 seçenek belirtilmiştir. “Sadece manto kısmını kullan”, “Sadece çekirdek kısmını kullan”, “Tamamını kullan”.  Bu kontrol, kullanıcının belirlediği alan için programda otomatik yapılacaktır. Mantolama yapılmayan kolonlar için, bu seçeneklerin geçerliği yoktur.

Donatı çapı

Mantolama ankrajlarının donatı çapı belirlenir.

Yatay aralıklar

Mantolama ankrajlarının yatay aralık mesafesi belirlenir.

Ankraj boyu

Mantolama ankrajlarının ankraj boyu belirlenir.

Majör aks manto bağlantıları

Majör aks manto bağlantıları, donatı aralıkları belirlenir. İstenirse delgeç donatısı eklenir.

Minör aks manto bağlantıları

Minör aks manto bağlantıları, donatı aralıkları belirlenir. İstenirse delgeç donatısı eklenir.

Kullanıcı tanımlı donatı boyları

Seçeneği işaretlenerek kullanıcı tanımlı donatı boyları belirlenir.

Tanımlı mantolama-temel bağlantı uzunlukları

Tanımlı mantolama-temel bağlantısı uzunlukları belirlenir. Ankraj boyu ve uzatma boyu için değer girilir.

Zımbalama donatı tipi

TBDY 2018 Madde 7.11.11 ve madde 7.11.12'de açıklanan zımbalama donatı tipleri işlem yapılan düşey taşıyıcı elemanı için  listeden seçilebilir. Zımbalama donatı kullanılmayacaksa "Zımbalama donatısız" tipi seçilebilir.

Seçilen tipe göre diyalogda verilen değerleri düzenleyebilirsiniz.

Her zaman zımbalama kontrolü yap

Bu seçenek işaretlendiğinde betonarme kolon için her durumda zımbalama kontrolü yapılır.

Zımbalama donatı tipi

TBDY 2018 Madde 7.11.11 ve madde 7.11.12'de açıklanan zımbalama donatı tipleri işlem yapılan düşey taşıyıcı elemanı için  listeden seçilebilir. Zımbalama donatı kullanılmayacaksa "Zımbalama donatısız" tipi seçilebilir.

Seçilen tipe göre diyalogda verilen değerleri düzenleyebilirsiniz.

Her zaman zımbalama kontrolü yap

Bu seçenek işaretlendiğinde betonarme kolon için her durumda zımbalama kontrolü yapılır.

Kolon

Ölçü

Listede çıkan

Açıklama

Sabit

Bağımsız

Kullanılan sabit ölçü, miktar olarak aynen kullanılacak demektir.

Uzunluk

Bağımsız

Malzeme tanımlanırken bulunan uzunluk ölçüsü, uzunluk değeri olarak aynen kullanılacak demektir.

Çevre

Malzeme tanımlanırken bulunan uzunluk ölçüsü ile kolon çevresi  çarpılarak, malzemenin uzunluğu bulunacak  demektir.

Yükseklik

Malzeme tanımlanırken bulunan uzunluk ölçüsü ile kolonun yüksekliği çarpılarak, malzemenin uzunluğu bulunacak  demektir.

Alan

Bağımsız

Malzeme tanımlanırken bulunan alan ölçüsü, malzemenin alanı olarak aynen kullanılacak demektir.

Yan alan

Malzeme tanımlanırken bulunan alan ölçüsü, kolonun yan alanlarının toplamı ile çarpılarak kullanılacak demektir.

En kesit alanı

Malzeme tanımlanırken bulunan alan ölçüsü, kolonun en kesiti ile çarpılarak kullanılacak demektir.

Hacim

Bağımsız

Malzeme tanımlanırken bulunan hacim ölçüsü, malzeminin hacmi olarak aynen kullanılacak demektir.

Hacim

Malzeme tanımlanırken bulunan hacim ölçüsü ile kolon hacmi çarpılarak kullanılacak demektir.

Sayı

Bağımsız

Malzeme tanımlanırken bulunan sayı ölçüsü, malzeme sayısı olarak aynen kullanılacak demektir.

Sayı

Malzeme tanımlanırken bulunan sayı ölçüsü, malzeme sayısı